3ο Θερινό Πανεπιστήμιο
Αειφόρου Ελληνικού Σχολείου

Με επιτυχία ολοκληρώθηκε το 3ο Θερινό Πανεπιστήμιο Αειφόρου Ελληνικού Σχολείου, το οποίο πραγματοποιήθηκε στις Σπέτσες, 25-27 Αυγούστου.

Η διοργάνωση αυτή αφιερώθηκε στον Κώστα Καρρά, ο οποίος έδινε πάντοτε ιδιαίτερη σημασία στα θέματα εκπαίδευσης τόσο των μαθητών όσο και γενικότερα της νέας γενιάς. Το 2010 είχε πει «Χρειάζεται να αναπτυχθεί διαγενεακή δικαιοσύνη, δηλαδή η αίσθηση του καθήκοντος πως πρέπει να παραδώσουμε ό, τι καλύτερο έχουμε σε αυτούς που θα μας διαδεχθούν ηλικιακά. Οι νέοι θα κληθούν να αντιμετωπίσουν περισσότερο απ’ όλες τις άλλες γενιές την καταστροφή της οικονομίας και την καταστροφή του περιβάλλοντος.»

 

Εκπαιδευτικοί από όλη την Ελλάδα είχαν την ευκαιρία να έρθουν κοντά, να συμμετέχουν σε διαλέξεις αναγνωρισμένων ομιλητών της Ελλάδας και του εξωτερικού, να εξερευνήσουν το φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον του νησιού, να πάρουν μέρος σε βιωματικές δραστηριότητες και να ετοιμάσουν ένα σχέδιο δράσης ώστε να μετασχηματίσουν και τα δικά τους σχολεία σε αειφόρα!

​

Η διοργάνωση ξεκίνησε την Πέμπτη 25 Αυγούστου. Το 3ο Θερινό πανεπιστήμιο χαιρέτησαν  η κυρία Ευγενία Φραγκιά, Αντιδήμαρχος Σπετσών, η οποία μίλησε για τη σημασία της εμπλοκής της τοπικής κοινότητας και την ευαισθητοποίηση των κατοίκων σε θέματα αειφορίας και η κυρία Λυδία Καρρά, πρόεδρος της ΕΛΛΕΤ,  η οποία παρουσίασε εν συντομία το πολυσχιδές έργο της Εταιρείας. Στη συνέχεια η κυρία Ζωή Πολυμεροπούλου, πρόεδρος του Συμβουλίου Περιβαλλοντικής & Πολιτιστικής Εκπαίδευσης της ΕΛΛΕΤ καλωσόρισε τους συμμετέχοντες και τους ομιλητές κάνοντας μια εισαγωγή για την έννοια της αειφορίας στην εκπαίδευση. Συνέχισε στον συντονισμό του πάνελ με θέμα «Εκπαίδευση για την Αειφορία στην εποχή της κλιματικής κρίσης». Κεντρικός ομιλητής, ο εκτελεστικός διευθυντής του Office for Climate Education (ενός γαλλικού οργανισμού υπό την αιγίδα της UNESCO και της επιστημονικής οργάνωσης La Main à la Pâte, o οποίος εδρεύει στη Σορβόννη και συνεργάζεται με πάνω από 60 Οργανώσεις σε όλο τον κόσμο), Δρ. David Wilengbus, ο οποίος έχει συντονίσει εκπαιδευτικά προγράμματα σε πάνω από 100.000 τάξεις στην Γαλλία και στο εξωτερικό. Ο Δρ. Wilengbus μίλησε για τη διεθνή εμπειρία σχετικά με την εκπαίδευση για την αειφορία και την κλιματική αλλαγή καθώς και για τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες που δημιουργούνται γύρω από αυτό το ζήτημα. Τόνισε πως μόλις το 2% των 16.000 οικολογικών σχολείων της Γαλλίας διδάσκουν την κλιματική αλλαγή ενώ μας ανέφερε πως σύμφωνα με τη δική του εμπειρία δεν γνωρίζει την ύπαρξη άλλου Ευρωπαϊκού δικτύου σχολείων που να ασχολείται με το ζήτημα της αειφορίας όπως το δίκτυο των Αειφόρων Ελληνικών Σχολείων.

Στη συνέχεια, η παρουσίαση της Δρ. Βασιλική Κωσταρέλλη, Αναπληρώτριας Καθηγήτριας του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου, επικεντρώθηκε στον τρόπο με τον οποίο μπορούμε να μειώσουμε το οικολογικό μας αποτύπωμα υιοθετώντας μια πιο βιώσιμη διατροφή. Τέλος, η Δρ. Αμαλία Φιλιππάκη, συντονίστρια Αειφορίας του ΠΕ.Κ.Ε.Σ. Κρήτης, μίλησε για την προαγωγή της σωματικής και ψυχικής υγείας των μαθητών και ανέπτυξε το πώς ο βιοκλιματικός σχεδιασμός των σχολείων και η επαφή των παιδιών (αλλά και των ενηλίκων) με τη φύση και το χώμα βοηθά τόσο την σωματική υγεία αλλά επίσης μειώνει το οικολογικό άγχος (eco-anxiety) και μας κάνει πιο χαρούμενους και έξυπνους.

Η πρώτη μέρα έκλεισε με ένα δείπνο τοπικών παραδοσιακών φαγητών, προσφορά του Εμπορικού & Βιοτεχνικού Συλλόγου Σπετσών και των τοπικών καταστημάτων «Το Νερό της Αγάπης», «Πατράλης» και «Ακρογιαλιά».

​

Την Παρασκευή 26/08 η ομάδα μεταφέρθηκε με λεωφορείο στην παραλία Βρέλλος. Εκεί μας υποδέχθηκε η κυρία Βάσω Μπλάνα, συνεργάτης της ΕΛΛΕΤ για τα Μονοπάτια Πολιτισμού στις Σπέτσες, και ο κύριος Γιώργος Καλφαγιάννης, ο οποίος μας μίλησε για την ιστορία των Σπετσών, σημαντικά γεγονότα και τοποθεσίες του νησιού καθώς και για την πανίδα και τη χλωρίδα που μπορούμε να συναντήσουμε. Οι συμμετέχοντες με περίσσιο ενδιαφέρον έκαναν ερωτήσεις και αντάλλαξαν απόψεις μαζί του πριν ξεκινήσουμε τη διαδρομή μας σε ένα τμήμα μιας από τις διαδρομές μονοπατιών του νησιού, από την παραλία του Βρέλλου στην παραλία Βάϊζα (όνομα που όπως μας ενημέρωσε ο κος Καλφαγιάννης σημαίνει «κοπελίτσα») με εθελοντή οδηγό τον κύριο Γιάννη Τσάνα, μέλος της ομάδας των μονοπατιών.

Μετά τον περίπατο στο μονοπάτι, όπου οι συμμετέχοντες είχαν την ευκαιρία να θαυμάσουν τη θέα και τη βλάστηση, η ομάδα κατέληξε στην παραλία Βάιζα όπου πραγματοποιήθηκε καθαρισμός και καταγραφή απορριμμάτων. Για ακόμη μια φορά πρωταγωνιστές ήταν τα πλαστικά απορρίμματα και ιδιαίτερα τα μικροπλαστικά τα οποία καταλήγουν σε αυτή την παραλία μέσω της θάλασσας. Μέσα σε 30 περίπου λεπτά συγκεντρώθηκαν 3 σακούλες απορριμμάτων με πάνω από 150 μικρά κομμάτια πλαστικού αλλά και πολλά καλαμάκια, κομμάτια φελιζόλ και χαρτιά. Η ομάδα πραγματοποίησε επίσης μια σύντομη ανάλυση νερού με τη χρήση χάρτινων λωρίδων με δείκτες στους οποίους η αλλαγή χρώματος μετράει την παρουσία διαφόρων παραγόντων όπως pH, αλκαλικότητα, παρουσία μετάλλων κ.α.. Όλες οι μετρήσεις κυμάνθηκαν σε φυσιολογικά επίπεδα. Στην επιστροφή η ομάδα είχε τη δυνατότητα να ξεκουραστεί στην παραλία Βρέλλος και να απολαύσει τη θάλασσα και το τοπίο παρατηρώντας τις πέρδικες που υπήρχαν στην περιοχή.

Η απογευματινή συνεδρίαση ξεκίνησε με μια παρουσίαση της κυρίας Αγγελικής Τρικαλίτη αναφορικά με τις βάσεις του προγράμματος Αειφόρο Ελληνικό Σχολείο και τα πρώτα χρόνια υλοποίησής του. Στη συνέχεια, η κυρία Βάσια Κουρεμένου, συνεργάτιδα του ΣΠΠΕ, ανέφερε μερικά από τα πρόσφατα στοιχεία σχετικά με το πρόγραμμα (πχ. η επέκταση σε περισσότερα σχολεία και το πρόγραμμα μεντόρων). Παρουσίασε εν συντομία κάποια από τα υπόλοιπα εκπαιδευτικά προγράμματα της ΕΛΛΕΤ, καταδεικνύοντας πώς αυτά συνδέονται με τις έννοιες και τους πυλώνες του ΑΕΣ. Κλείνοντας αυτό το πάνελ, 4 μέντορες του προγράμματος Α.Ε.Σ., οι οποίες συμμετέχουν εδώ και αρκετά χρόνια στο πρόγραμμα, μοιράστηκαν την εμπειρία τους με τους νέους εκπαιδευτικούς δείχνοντας πως η σύνδεση των δράσεων και η ενσωμάτωση τους μέσα στο πλαίσιο της αειφορίας είναι μια διαδικασία που χρειάζεται χρόνο και την προσπάθεια όλης της σχολικής και ευρύτερης κοινότητας αλλά είναι αρκετά απλή και περιλαμβάνει δράσεις που ήδη γίνονται στα περισσότερα σχολεία.

Οι συμμετέχοντες μετά επισκέφθηκαν το Μουσείο Μπουμπουλίνας και στη συνέχεια ακολούθησαν τον κύριο Νίκο Κόσκορο σε μια ξενάγηση σε σημαντικά σημεία της πόλης και στο λιμάνι, όπου έγινε συζήτηση τόσο για την ιστορία του νησιού όσο και για τις παραδοσιακές τεχνικές που διασώζονται όπως τα βοτσαλωτά και η ξυλοναυπηγική.

 

 Το Σάββατο 27/08, η τρίτη και τελευταία μέρα της διοργάνωσης, ήταν αφιερωμένο στα βιωματικά εργαστήρια. H κυρία Κεφαλωνίτου Ελένη, εκπαιδευτικός και κλινική αρωματοθεραπεύτρια, βοήθησε τους συμμετέχοντες να παρασκευάσουν παραδοσιακή κηραλοιφή με ελαιόλαδο, κερί και αιθέριο έλαιο λεβάντας. Δόθηκαν αναλυτικές οδηγίες για το πώς οι εκπαιδευτικοί μπορούν να κατασκευάσουν κηραλοιφές με τους μαθητές στην τάξη τους και να συζητήσουνε τις φαρμακευτικές ιδιότητες των βοτάνων και άλλων φυσικών υλικών.

Στη συνέχεια, οι μέντορες του προγράμματος με τη βοήθεια της κυρίας Β. Κουρεμένου εργάστηκαν σε ομάδες με τους εκπαιδευτικούς και μαζί κατέστρωσαν το σχέδιο δράσης των σχολείων τους για την επόμενη σχολική χρονιά. Μαζί οργάνωσαν δράσεις που μπορούν να υλοποιήσουν σε κάθε έναν από τους οκτώ πυλώνες του Α.Ε.Σ. στις σχολικές μονάδες που εργάζονται, εμπλέκοντας όλα τα μέλη της σχολικής κοινότητας και την τοπική κοινωνία.

​

Η κυρία Ζ. Πολυμεροπούλου έκλεισε τις εργασίες συνοψίζοντας τα αποτελέσματα του τριημέρου και βάζοντας κάποιους στόχους για το πρόγραμμα. Αναφέρθηκε στη σημασία της αλλαγής στον τρόπο αντίληψης της παιδαγωγικής και εκπαιδευτικής διαδικασίας (Active pedagogique, βιωματική μάθηση). Σε ένα αειφόρο σχολείο πρέπει να επιδιώκεται ολιστική προσέγγιση και διαθεματικότητα που προϋποθέτει συνεργασία μεταξύ εκπαιδευτικών διαφόρων ειδικοτήτων καθώς και η συνεργασία μεταξύ σχολείων της ίδιας γειτονιάς για την ανάπτυξη κοινών δράσεων για την αειφορία. Η κα Πολυμεροπούλου τόνισε τη βαρύτητα της μεγαλύτερης εμπλοκής τόσο των γονέων όσο και της ευρύτερης κοινότητας και των τοπικών φορέων. Τέλος, τονίστηκε η σπουδαιότητα της επαφής και συνεργασίας μεταξύ των βαθμίδων και της δημιουργίας μιας «γέφυρας» από την κάθε βαθμίδα στην επόμενη (από Νηπιαγωγείο σε Δημοτικό και από εκεί σε Γυμνάσιο και Λύκειο). Αυτή η γέφυρα θα συμβάλει στην ομαλή μετάβαση των μαθητών και τη συνέχεια υλοποίησης δράσεων αειφορίας καθ’ όλη τη διάρκεια της σχολικής τους ζωής ώστε ολοκληρώνοντας τις σπουδές τους να είναι πιο πιθανό να διατηρήσουν τις συνήθειες που αναπτύχθηκαν και να υλοποιούν παρόμοιες δράσεις ως πολίτες. Από αυτή τη συζήτηση προέκυψε η ιδέα να δημιουργηθεί ένα τέτοιο δίκτυο ανάμεσα στα σχολεία των Σπετσών το οποίο θα λειτουργήσει ως Hub αειφορίας στο νησί.

​

Το 3ο Θερινό Πανεπιστήμιο έληξε σε πανηγυρικό κλίμα με μια μικρή γιορτή στην ΑΚΣΣ.